Эсперанто вĕрентекен кĕнеке

Эсперанто - халăхсем хушшинчи чĕлхе. Ăна Лазарь Маркович Заменгоф 1887 çулта, вунă çулхи ĕç хыççăн, туса çитернĕ.

La unua leciono

Эсперанто алфавичĕн никĕсне латин саспаллисене хунă. Алфавитра çирĕм сакăр саспалли, вĕсенчен пиллĕкĕшĕ «^» паллăпа, пĕри «˘» паллăпа.

Кашни саспалли пур сăмахра та пĕр пек илтĕнет, сăмахсем те илтĕннĕ пекех çырăнаççĕ. Пусăм сăмахра пĕрмаях юлашки умĕнхи сыпăк çине ÿкет.

Саспаллисем	Саспаллисен ячĕсем	Илтĕнни	Вырăсла илтĕнни
A a	a	[a]	а
B b	bo	[b]	б
C c	co	[ʦ]	ц
Ĉ ĉ	ĉo	[ʧ]	ч
D d	do	[d]	д
E e	e	[e]	э
F f	fo	[f]	ф
G g	go	[g]	г
Ĝ ĝ	ĝo	[ʤ]	джь
H h	ho	[h]	х
Ĥ ĥ	ĥo	[x]	х
I i	i	[i]	и
J j	jo	[j]	й
Ĵ ĵ	ĵo	[ʒ]	ж
K k	ko	[k]	к
L l	lo	[l]	ль
M m	mo	[m]	м
N n	no	[n]	н
O o	o	[o]	о
P p	po	[p]	п
R r	ro	[r]	р
S s	so	[s]	с
Ŝ ŝ	ŝo	[ʃ]	ш
T t	to	[t]	т
U u	u	[u]	у
Ŭ ŭ	ŭo	[w]	кĕске у
V v	vo	[v]	в
Z z	zo	[z]	з

Алфавитри ултă саспаллин тăрринче паллăсем пур. Вĕсене çырма час-часах çак мелсенчен пĕринпе усă курма тивет:

Саспаллисем	Çырмалли мелсем
ĉ	cx, c^; ch
ĝ	gx, g^; gh
ĥ	hx, h^; hh
ĵ	jx, j^; jh
ŝ	sx, s^; sh
ŭ	ux, u^, u~; w

La dua leciono

Эсперанто чĕлхинче кашни пуплев пайĕнчи сăмахсен вĕçĕсем пĕрпек. Пĕр тымартан, сăмах вĕçĕсене улăштарса, çĕнĕ сăмахсем тума пулать:

Пуплев пайĕсем \ Сăмах тымарĕ	am	telefon	rapid	skrib	ĝoj
-i Глагол	ami юрат	telefoni шăнкăравла	rapidi васка	skribi çыр	ĝoji савăн
-o Япала ячĕ	amo юрату	telefono телефон	rapido хăвăртлăх	skribo çырулăх	ĝojo савăнăç
-a Паллă ячĕ	ama юратуллă	telefona телефонлă	rapida хăвăрт	skriba çыруллă	ĝoja савăнăçлă
-e Наречи	ame юратса	telefone телефонпа	rapide хăвăрт	skribe çырса	ĝoje савăнăçлăн

Нумайлă хисеп япала ячĕн вĕçне "j" саспалли хушнипе пулать: pomo "пан улми" - pomoj "пан улмисем"; hotelo "хăна çурчĕ" - hoteloj "хăна çурчĕсем"; kulturo "культура" - kulturoj "культурăсем". Паллă ячĕсем япала ячĕ умĕнче тăраççĕ, унпа пĕр хисепре пулаççĕ: nova libro "çĕнĕ кĕнеке" - novaj libroj "çĕнĕ кĕнекесем", saĝa homo "тăнлă çын" - saĝaj homoj "тăнлă çынсем".

Хутшăнакансем хăйсем хушшинче паллă япала пирки каланă чухне çав сăмах умне паллă артикль la лартаççĕ. Сăмах умĕнче паллă ячĕ тăрать пулсан, артикль паллă ячĕ умĕнче пулать: juna viro "(такăш/кирек хăш) çамрăк арçын", la juna viro "(çав) çамрăк арçын".

	Пĕрреллĕ хисеп	Нумайлă хисеп
1 сăпат	mi эпĕ	ni эпир
2 сăпат	ci эсĕ	vi эсир
3 сăпат	li, ŝi, ĝi вăл	ili вĕсем

Тĕп сăпат местоименисем: mi "эпĕ", ni "эпир", ci "эсĕ", vi "эсир", li "вăл (арçын)", ŝi "вăл (хĕрарăм)", ili "вĕсем", ĝi "вăл" (чĕрĕ мар япала ячĕсем валли). Местоимени вĕçне "o" саспалли хушсан, вăл камăнлăх местоименийĕ пулса тăрать: viva "пурнăç" - vivo "манăн пурнăç", nia laboro "пирĕн ĕç", lia aŭto "унăн автомашини", ŝia blogo "унăн блогĕ", iliaj kantoj "вĕсен юррисем", miaj amikoj "манăн юлташсем".

Глаголăн паллă мар форми "i" саспаллипе вĕçленет: esti "пул", estas estis estos Словарной формой глагола является инфинитив. Чтобы получить из него глагол в настоящем времени надо заменить окончание инфинитива -i, на -as: esti "быть", estas "есть"; timi "бояться", timas "боюсь"; ridi "смеяться", ridas "смеюсь"; plori "плакать", ploras "плачу". Глаголы не изменяются по лицам и числам: mi ridas "я смеюсь", li ridas "он смеется", ili ridas "они смеются". В отличие от русского языка глагол "есть" не опускается в настоящем времени: li estas nia profesoro "он (есть) наш профессор", ili estas soldatoj "они (есть) солдаты", mia kato estas blanka "мой кот белый", ilia profesio estas danĝera "их профессия опасна".

Наречия в эсперанто могут обозначать характеристику глагола (каким образом?): rapide kuri "быстро бежать", ami forte "любить сильно", longe pensi "долго думать"; указывать на время (когда?): nokto "ночь", nokte "ночью", novembro "ноябрь", novembre "в ноябре" или на место совершения действия (где?): hejmo "дом", hejme "дома"; urbo "город", urbe "в городе". Необходимо помнить, что наречия характеризуют глагол, а не существительное, в отличие от прилагательных: bona kanto "хорошая песня", bone kanti "хорошо петь"; ŝi vivas interese "она живет интересно", ŝia vivo estas interesa "её жизнь интересная". Также существует группа наречий не образованных от каких-либо других слов и потому не имеющих окончания -e. Вот некоторые из них: tro "слишком", tre "очень", hodiaŭ "сегодня".

Отрицание передается при помощи частицы ne, которая ставится перед отрицаемым словом. Niaj urboj ne estas tre grandaj "наши города не очень большие", amo ne estas ludo "любовь не игра". Общие вопросы задаются при помощи частицы ĉu. Ili estas studentoj "они студенты" - ĉu ili estas studentoj? "они студенты?". Ответ можно дать при помощи частиц jes "да" и ne "нет". Jes, ili estas studentoj "да, они студенты". Ne, ili ne estas studentoj "нет, они не студенты".

La tria leciono

La kvara leciono

La kvina leciono

La sesa leciono

Каçăсем

• Каçăсен пуххи (ru)
• Пуçланса тытăнакансем валли информаци тата сĕнÿсем (ru, eo)
• Kurso de Esperanto Вĕренÿ курсĕ.
• lernu! Чи паллă эсперанто-портал.

Учебниксем

• Эсперанто - 16 кун хушшинче
• Б. Г. Колкер. Эсперанто чĕлхин вĕренÿ кĕнеки. Тĕп курс
• Абдурахман Юнусов. Эсперанто? Çăмăл!